Thủ Đức là quận vùng ven ở phía Đông thành phố Hồ Chí Minh, bên kia bờ sông Sài Gòn. Phía Bắc giáp huyện Thuận An và huyện Dĩ An của tỉnh Bình Dương. Phía Nam tiếp giáp quận 2. Sông Sài Gòn bao bọc ở phía Tây, ngăn cách với quận 12, quận Gò Vấp và quận Bình Thạnh. Phía Đông giáp quận 9.

Thủ Đức nằm ở cửa ngõ ra vào phía Đông của thành phố Hồ Chí Minh. Ba con đường lớn chạy qua quận đều thuộc quốc lộ: xa lộ Hà Nội, quốc lộ 13 và xa lộ vành đai ngoài (xa lộ Đại Hàn cũ). Nhiều năm qua, nhất là từ khi trở thành quận, nhiều tuyến đường trong quận được mở, nâng cấp, toàn bộ cầu khỉ được thay bằng cầu bê tông. Những con đường mới, những cây cầu đã nối vùng gò đồi với vùng bưng, tạo điều kiện cho hàng hóa lưu thông, qua đó thúc đẩy sản xuất công – nông nghiệp cùng phát triển. 

Đường sắt quốc gia chạy qua quận Thủ Đức đang được nâng cấp, kể cả ga Bình Triệu, ga Sóng Thần, tạo cho Thủ Đức thêm một lợi thế quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Bao bọc phía Tây quận là sông Sài Gòn, rất thuận lợi cho giao thông đường thủy, phục vụ vận chuyển hàng hóa nông sản và thực phẩm của các công ty lớn trên địa bàn như Công ty xi măng Hà Tiên 1, Công ty Cơ điện Thủ Đức và Khu chế xuất Linh Trung, Khu công nghiệp Bình Chiểu. Quận Thủ Đức cũng có điều kiện lý tưởng xây dựng một số cảng sông.

Với nhiều đặc điểm thuận lợi, Thủ Đức thu hút khá đông nhà đâu tư trong và ngoài nước. Ngay từ khi còn là huyện, trên địa bàn Thủ Đức cũng đã sớm hình thành các cơ sở sản xuất công nghiệp như: Công ty xi măng Hà Tiên, Công ty Cơ điện, Nhà máy điện....Kể từ sau khi tách quận, kinh tế Thủ Đức càng có điều kiện phát triển nhanh hơn.

Đến với Thủ Đức, du khách có dịp tham quan nhiều di tích lịch sử và tôn giáo như: chùa Bửu Quang, chùa Huê Nghiêm, chùa Phước Tường, chùa Vạn Hạnh, nhà thờ Thủ Đức....cùng nhiều địa điểm thú vị khác.

Vùng đất Thủ Đức, quận 2, quận 9 ngày nay xưa thuộc huyện Phước Long, dinh Trấn Biên, phủ Gia Định. Năm 1808 huyện Phước Long được nâng lên thành phủ thuộc trấn Biên Hoà, tương đương với phủ Tân Bình của trấn Phiên An. Năm 1836, vua Minh Mạng đổi trấn thành tỉnh, vùng đất này thuộc về phủ Phước Long, tỉnh Biên Hoà. Năm 1920, Pháp tiến hành phân chia lại cơ cấu hành chính. Cùng với Hóc Môn, Gò Vấp và Nhà Bè, Thủ Đức là một trong 4 quận của tỉnh Gia Định mới thành lập.

Sau ngày giải phóng, Thủ Đức là tên huyện của thành phố Hồ Chí Minh gồm thị trấn huyện lỵ Thủ Đức và 22 xã là: An Khánh, An Phú, Bình Trưng, Hiệp Bình Chánh, hiệp Bình Phước, Hiệp Phước, Linh Đông, Linh Trung, Linh Xuân, Long Bình, Long Phước, Long Thạnh Mỹ, Long Trường, Phước Bình, Phú Hữu, Phước Long, Tam Bình, Tăng Nhơn Phú, Thạnh Mỹ Lợi, Thủ Thiêm, Tam Phú, Tân Phú.

Ngày 6/1/1997, theo nghị định 03/CP của Thủ tướng Chính phủ, huyện Thủ Đức tách ra thành 3 quận là: quận 2, quận 9, và quận Thủ Đức. Quận Thủ Đức mới bao gồm dân số và diện tích các xã: Hiệp Bình Chánh, Hiệp Bình Phước, Linh Đông, Linh Trung, Linh Xuân, Tam Bình, Tam Phú, thị trấn Thủ Đức và một phần các xã Hiệp Phú, Phước Long, Tân Phú.